کد مطلب:152483 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:270
سخنی پیرامون مرقد سیدالشهدا
اگر چه قبر حقیقی سیدالشهدا (ع) در دلها و قلبهاست كه بنای آن از دوران كودكی در سرزمین دل شیعیان و عاشقانش گذارده شد؛ اما مرقد شریف آن حضرت همواره از آثار و بركات متعددی برخوردار بوده است.
ضریح مقدس و حرم مطهر امام حسین (ع) یادگاری از جان نثاری و فداكاری او و یارانش در راه خدا می باشد. مرقدی كه جای عترت آدمیان برای ابد و دوام خواهد بود، و سزاوار است كه این بارگاه شریف و غم انگیز و شور آفرین، همواره زیارتگاه مردم جهان شده و انسانها، فداكاری و عشق و صفا را از خفتگان این مرقدهای شریف، سرمشق گیرند.
حرم حسین كعبه دلهاست. و این كعبه طوافگاه زائران و قبله امیدواران و دارالشفای دردمندان و پناهگاه توبه كنندگان و گنهكاران است.
آری، عاشقان كویش و دلباختگان رویش، پروانه وار خود را در اطراف ضریح مطهرش گردانیده و به آتش عشق و محبت او، پر و بال خویش را می سوزانند و اشك شوق و اشتیاق بر چهره و رخسار می افشانند، و بر مظلومی و مصیبتهای او و خاندانش ناله سر می دهند براستی «این چه شمعی است كه جانها همه پروانه اوست».
برگرد حریم تو، كه دست طلب ماست
چون دامن شمعی است، كه پروانه بگیرد
فضل و شرافت كربلا و مرقد مطهر سیدالشهدا (ع) چنان است كه امام صادق (ع) فرمود: «قبر ابی عبدالله الحسین (ع) از آن روزی كه در آنجا دفن شد، باغی از باغهای بهشتی است» [1] .
با ذكر این مختصر، شایسته است جهت آگاهی و آشنایی با چگونگی حرم و مرقد شریف امام حسین (ع) و تحولات عمارت شریف، مطالبی به طور اجمال ذكر گردد.
محل دفن آن حضرت كه همان گودال قتلگاه است، اكنون دارای سقفی است كه روی آن صندوق مبارك نهاده شده و روی صندوق، ضریح در میان روضه منوره، و روضه نیز در بین مسجد (مسجد بالا سر و مسجد پشت سر) و در طرف پایین پا در زاویه روضه قبور شهدا می باشد این مجموعه هم اكنون حرم امام حسین (ع) را تشكیل می دهد، و حرم نیز میان رواق و رواق در وسط صحن و صحن محور آبادانی زمین كربلا بوده و می باشد.
ضریح مقدس در وسط واقع است و از نقره خالص ساخته شده كه در پیش روی آن با طلا و به خط نسخ نوشته شده: «ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون»، و در بالای سر، «آیه نور» نوشته شده است.
صحن مطهر حسین (ع) دارای هفت باب است كه عبارتنداز: 1- باب قبله كه ساعتی بر فراز آن نصب است، 2- باب قاضی الحاجات 3- باب زینبیه كه در حدود تل زینبیه قرار دارد 4- باب سلطانی 5- باب بازار بزازها 6- باب سدره كه در شمال صحن بوده و به بازار و اطراف راه دارد 7- باب صافی كه به درب بین الحرمین نیز معروف است.
از اخبار چنین بر می آید كه بارگاه حسینی هفت مرتبه - به غیر از عمارت موجود - بنا نهاده شده است.
عمارت اول: بارگاه سیدالشهدا (ع) پس از ساختن قبر شریف آن حضرت برای اولین بار در دوران بنی امیه بنا گردید، اخبار و روایات بسیاری آمده كه در زمان بنی امیه سقفی بر روی مزار امام و مسجدی (ظاهراً توسط بنی اسد) نزدیك آن ساخته شد و تا زمان هارون الرشید (سال 193) همچنان باقی بود.
عمارت دوم: بعد از تخریب مرقد شریف، توسط هارون، در زمان مأمون خلیفه عباسی، عمارت دوم بنا شد، و تا سال 232 باقی بود.
اما از آن سال تا سال 247 متوكل چهار بار امر به خرابی و انهدام قبر كرد، و اوقاف حایر مبارك را برد و ذخایر آن را تاراج كرد.
عمارت سوم: سومین بار مرقد مطهر امام به دست «منتصر» تجدید بنا شد، و تا سال 273 باقی بود.
عمارت چهارم: تجدید بنای مرقد امام برای چهارمین بار به دست محمد بن زید بن حسن بن محمد بن اسماعیل بن زید بن علی بن الحسین بن علی بن ابیطالب، ملقب به «داعی صغیر» پادشاه طبرستان انجام گرفت.
عمارت پنجم: بنای عضد الدوله دیلمی بود، كه در سال 369 بنا شد، و در زمان او بود كه رواقی به دست عمران بن شاهین معروف به «رواق عمران» در حایر حسین ساخته شد.
عمارت ششم: ششمین بار بارگاه حسین به دست حسن بن مفضل بن سهلان ابومحمد رامهرمزی، وزیر سلطان الدوله دیلمی نوسازی شد.
عمارت هفتم: عمارت موجود است كه در سال 767 بعد از سرنگونی دولت آل بویه به سال 310 به دستور سلطان اویس ایلخانی ساخته شد، و در سال 786 فرزندش احمد بن اویس در تكمیل آن كوشید و تاریخ آن در بالای محراب و نزدیك سر شریف آن حضرت نگاشته شده است. [2] .
و اما آثار و بركات مرقد شریف و حرم مطهر سیدالشهدا (ع) عبارتنداز:
ضریح مقدس و حرم مطهر امام حسین (ع) یادگاری از جان نثاری و فداكاری او و یارانش در راه خدا می باشد. مرقدی كه جای عترت آدمیان برای ابد و دوام خواهد بود، و سزاوار است كه این بارگاه شریف و غم انگیز و شور آفرین، همواره زیارتگاه مردم جهان شده و انسانها، فداكاری و عشق و صفا را از خفتگان این مرقدهای شریف، سرمشق گیرند.
حرم حسین كعبه دلهاست. و این كعبه طوافگاه زائران و قبله امیدواران و دارالشفای دردمندان و پناهگاه توبه كنندگان و گنهكاران است.
آری، عاشقان كویش و دلباختگان رویش، پروانه وار خود را در اطراف ضریح مطهرش گردانیده و به آتش عشق و محبت او، پر و بال خویش را می سوزانند و اشك شوق و اشتیاق بر چهره و رخسار می افشانند، و بر مظلومی و مصیبتهای او و خاندانش ناله سر می دهند براستی «این چه شمعی است كه جانها همه پروانه اوست».
برگرد حریم تو، كه دست طلب ماست
چون دامن شمعی است، كه پروانه بگیرد
فضل و شرافت كربلا و مرقد مطهر سیدالشهدا (ع) چنان است كه امام صادق (ع) فرمود: «قبر ابی عبدالله الحسین (ع) از آن روزی كه در آنجا دفن شد، باغی از باغهای بهشتی است» [1] .
با ذكر این مختصر، شایسته است جهت آگاهی و آشنایی با چگونگی حرم و مرقد شریف امام حسین (ع) و تحولات عمارت شریف، مطالبی به طور اجمال ذكر گردد.
محل دفن آن حضرت كه همان گودال قتلگاه است، اكنون دارای سقفی است كه روی آن صندوق مبارك نهاده شده و روی صندوق، ضریح در میان روضه منوره، و روضه نیز در بین مسجد (مسجد بالا سر و مسجد پشت سر) و در طرف پایین پا در زاویه روضه قبور شهدا می باشد این مجموعه هم اكنون حرم امام حسین (ع) را تشكیل می دهد، و حرم نیز میان رواق و رواق در وسط صحن و صحن محور آبادانی زمین كربلا بوده و می باشد.
ضریح مقدس در وسط واقع است و از نقره خالص ساخته شده كه در پیش روی آن با طلا و به خط نسخ نوشته شده: «ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون»، و در بالای سر، «آیه نور» نوشته شده است.
صحن مطهر حسین (ع) دارای هفت باب است كه عبارتنداز: 1- باب قبله كه ساعتی بر فراز آن نصب است، 2- باب قاضی الحاجات 3- باب زینبیه كه در حدود تل زینبیه قرار دارد 4- باب سلطانی 5- باب بازار بزازها 6- باب سدره كه در شمال صحن بوده و به بازار و اطراف راه دارد 7- باب صافی كه به درب بین الحرمین نیز معروف است.
از اخبار چنین بر می آید كه بارگاه حسینی هفت مرتبه - به غیر از عمارت موجود - بنا نهاده شده است.
عمارت اول: بارگاه سیدالشهدا (ع) پس از ساختن قبر شریف آن حضرت برای اولین بار در دوران بنی امیه بنا گردید، اخبار و روایات بسیاری آمده كه در زمان بنی امیه سقفی بر روی مزار امام و مسجدی (ظاهراً توسط بنی اسد) نزدیك آن ساخته شد و تا زمان هارون الرشید (سال 193) همچنان باقی بود.
عمارت دوم: بعد از تخریب مرقد شریف، توسط هارون، در زمان مأمون خلیفه عباسی، عمارت دوم بنا شد، و تا سال 232 باقی بود.
اما از آن سال تا سال 247 متوكل چهار بار امر به خرابی و انهدام قبر كرد، و اوقاف حایر مبارك را برد و ذخایر آن را تاراج كرد.
عمارت سوم: سومین بار مرقد مطهر امام به دست «منتصر» تجدید بنا شد، و تا سال 273 باقی بود.
عمارت چهارم: تجدید بنای مرقد امام برای چهارمین بار به دست محمد بن زید بن حسن بن محمد بن اسماعیل بن زید بن علی بن الحسین بن علی بن ابیطالب، ملقب به «داعی صغیر» پادشاه طبرستان انجام گرفت.
عمارت پنجم: بنای عضد الدوله دیلمی بود، كه در سال 369 بنا شد، و در زمان او بود كه رواقی به دست عمران بن شاهین معروف به «رواق عمران» در حایر حسین ساخته شد.
عمارت ششم: ششمین بار بارگاه حسین به دست حسن بن مفضل بن سهلان ابومحمد رامهرمزی، وزیر سلطان الدوله دیلمی نوسازی شد.
عمارت هفتم: عمارت موجود است كه در سال 767 بعد از سرنگونی دولت آل بویه به سال 310 به دستور سلطان اویس ایلخانی ساخته شد، و در سال 786 فرزندش احمد بن اویس در تكمیل آن كوشید و تاریخ آن در بالای محراب و نزدیك سر شریف آن حضرت نگاشته شده است. [2] .
و اما آثار و بركات مرقد شریف و حرم مطهر سیدالشهدا (ع) عبارتنداز:
[1] سيرهء امامان (ترجمهء اعيان الشيعه)، علامه سيد محسن امين، ص 220ـ و زندگاني چهارده معصوم،
عمادزاده، ج 2 ص 137.
[2] وسائل الشيعه، شيخ حر عاملي، ج 10 ص 323.